Hollanda’da Bosna Hersek’in doğusundaki Srebrenitsa’da 1995’te yapılan soykırımda hayatını kaybedenler anıldı.
Lahey kentinde Hollanda Parlamentosu önündeki Het Plein Meydanı’nda 6 kurum tarafından 25 yıldır geleneksel olarak düzenlenen törene bu yıl yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirleri nedeniyle sınırlı sayıda katılım oldu.
Törene Hollanda Savunma Bakanı Ank Bijleveld, Denk Parti Milletvekili Tunahan Kuzu, Srebrenitsa soykırımının yaşandığı dönem Hollanda Kalkınma, İşbirliği Bakanı olan Jan Pronk, Devlet ve Müslümanlar Arası İletişim Organı (CMO) Başkanı Muhsin Köktaş, Müslümanların kurduğu NİDA partisi temsilcileri ve Bosna’daki Birleşmiş Milletlere (BM) bağlı Hollanda askeri birliğinden (Dutchbat) bazı askerler katıldı.
Sanal ortamda da izlenime sunulan törende, Srebrenitsa’da katledilen ve yeni defnedilen 9 kişi için dua edildi ve 2 dakika saygı duruşunda bulunuldu.
Tören öncesi, Bosna Hersek’te 1995’teki soykırımdan kaçmak isteyen sivil Boşnakların kullandığı ve halk arasında “ölüm yolu” olarak da nitelendirilen güzergahta soykırım kurbanları anısına düzenlenen Barış Yürüyüşü’nü temsilen 11 kilometrelik yürüyüş yapıldı. Kovid-19’dan dolayı sembolik olarak programa katılan az sayıda kişi, Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Uluslararası Adalet Divanı (UAD) önünden geçti.
De Roggewoning Spor Parkı’nda başlayan yürüyüş, törenin yapıldığı Het Plein Meydanı’nda son buldu.
Duygu dolu anların yaşandığı programda, Bosna Hersek’te Potoçari Anıt Mezarlığı’na yeni defnedilen, soykırımda hayatını kaybeden 9 kişinin isimlerinin yazılı olduğu bayrak dalgalandırıldı. Bakan Bijleveld, meydanda 3 hafta kalacak geçici anıtın resmi açılışını yaptı.
Öte yandan, Lahey yeni Belediye Başkanı Jan van Zanen, bugün yaptığı yazılı açıklamada, “Temmuz 1995 Srebrenitsa Soykırımı’ndan Kurtulanlar Derneği”nin talebi üzerine Lahey kentinde Srebrenitsa kurbanlarını anmak için “Ulusal Anıt” yapılacağını bildirdi.
Hollanda Savunma ve Dışişleri Bakanlıklarının da derneğin talebini desteklediklerini belirten van Zanen, açıklamada, “Şimdi böyle bir anıta yer vermenin olanaklarını araştırıyoruz. Barış ve adalet şehri olarak 1995’te gerçekleşen dramı anmamız bizim için önemli.” dedi.
Hollanda da suçlu bulundu
Srebrenitsalı Boşnak sivillerin sığındığı Hollandalı BM askerlerinin soykırımdaki rolü, aradan geçen yıllara rağmen tartışılmaya devam ediyor.
Şehrin işgal edilmesinin ardından çekilen ve kamuoyunun da aşina olduğu görüntülerde, Hollandalı komutan Thom Karremans’ın 11 Temmuz 1995’te bir araya geldiği Mladic karşısında el pençe duruyor.
Şehre giren Sırplara ateş açıldığı için Karremans’ın ifadesini alan Mladic’in, görüntülerin sonunda ise Karremans’a içki ısmarlaması ve ikilinin birlikte kadeh kaldırması görülüyor.
Hollandalı askerlerin Srebrenitsa’dan uğurlanması öncesinde ise Mladic’in, Karremans ve ailesine çeşitli hediyeler vermesi de bir başka ilgi çekici detay olarak göze çarpıyor.
Karremans hiçbir zaman yaşananlar yüzünden yargılanmazken, Hollanda devleti ise Srebrenitsa’daki soykırımdan “kısmen” suçlu bulundu.
Kurban yakınlarınca 2007’de açılan davada, Lahey Bölge Mahkemesi, Srebrenitsa’nın işgali sırasında BM bünyesinde görevli Hollandalı askerlere sığınan 300 Boşnak sivilin Sırplara teslim edilmesinden Hollanda’yı suçlu buldu.
