Sosyal medya artık sadece bir eğlence kaynağı değil. Eğitim, haber akışı ve hatta giderek artış gösteren “alışveriş” eylemlerinin ana kaynağı noktasında. Peki, bu durumun eksisi artısı ne?
Alışverişin değişen yönü: Sosyal medyadan alışveriş
Gelişen teknoloji ve internet insan hayatını kolaylaştırıyor. Bu kolaylıkların başında da fiziksel olarak minimum eforla, “oturduğunuz yerden” alışveriş yapabilme imkânı geliyor. Bu alışverişlerde ise diğer çevredeki diğer insanların yorumlarının etkisi öne çıkıyor.
Sosyal medya ve alışveriş üzerine bir rapor yayınlayan Big Cat Research’a göre insanlar yalnızca internet üzerinden alışveriş yapmıyor, alışveriş tercihlerini de online platformlarda şekillendiriyor.
Sosyal medya en çok başkalarının alışveriş tercihlerini görmek için kullanılıyor
Aynı platformu kullanan insanların fikirlerini alıyor, zevklerini ve tercihlerini değerlendiriyor. Bunun gibi birçok nedenden dolayı sosyal medyadan alışverişlerinde faydalanıyorlar. İnsanlar alışveriş konusunda sosyal medyayı en çok “başkalarının ne alıp kullandıklarını görmek için” kullanıyor.
Mağaza ve butik satıcılar online ortamda yer aldığı için tercih ediliyor
Sosyal medyada alışveriş yapmak alışılagelmiş alışveriş yöntemlerinden daha pratik olarak karşımıza çıkıyor. Günlük hayatın temposundan kaynaklı olarak insanlar dinlenme zamanlarında oturduğu yerden alışveriş eylemini sosyal medya üzerinden yapmayı tercih ediyor. Bu konuda en önemli tercih sebebi ise insanlar hoşuna giden mağazalar ya da satıcıların sosyal medyada yer alması ve genel olarak pratik bir deneyim sunması.
Sosyal medyada satış yapanlar güvenilir mi?
Sosyal medyadan alışveriş yaparken her yerden alışveriş yapmamak kullanıcıların faydasına olarak yorumlanmaktadır. Raporda katılımcılara yöneltilen bu konuyla ilgili soruya göre alışveriş yapanların %71’i satıcıların sorumluluk sahibi olduklarını düşünüyor.
Sosyal medyada tavsiyelerin alışverişe etkisi
Rapora göre insanlar sosyal medyadan alışveriş yaparken arkadaşlarının veya yakın çevrenin konuyla ilgili görüşlerini “bazen” dikkate alıyor.
Temel olarak sosyal medya alışverişlerinde insanlar kararlarını kendisi veriyor çevresinin etkisi düşünceyi değiştirmeye pek fazla etki etmiyor. Tecrübelerden yararlanma noktasındaysa durum tam tersi yönde. Çevreden edinilen tecrübeler sosyal medya alışverişinin yönünü değiştirebilen kuvvetli sebeplerin başında geliyor.
Peki, tüm bunların yanında sosyal medyadan alışveriş yapmanın faydası ve zararları ne yönde? Konunun detaylarını Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Dijital İletişim Araştırmacısı Doç. Dr. Ali Murat Kırık ile değerlendirdik.
“Tüketici tercihlerini sosyal medya şekillendiriyor”
Sosyal medya ve internet ortamı duygularımızın, düşüncelerimizin hatta tercihlerimizin şekillendirildiği bir ortam halini aldı. Gerek fenomenlerin gerekse de influencerların bu noktada payı oldukça büyük.
Yeni çağın kanaat önderleri olarak ifade edilen sosyal medya fenomenleri ve influencerlar kitlelerini yönlendirme konusunda son derece başarılılar. Tüketicilerin tercihlerinin sosyal medyadan şekillenmesinin altında yatan en önemli etmenlerden bir tanesi katılımcı yapı. Bu yapı aracılığıyla yaşı, cinsiyeti, geliri, eğitim durumu ne olursa olsun herkes sosyal ağlarda fikir beyan edebiliyor.
Bilgi kirliliği itibar kayıpları meydana getiriyor mu?
Sosyal paylaşım ağlarının katılımcı yapısının herkesin fikrini, görüşünü, düşüncesini aktarabilmesine olanak tanıdığını ifade eden Kırık; “Alınan ürün ve hizmetlerle ilgili geri dönüşler hızlı bir şekilde sanal ortama aktarılıyor. Böylece gerek sosyal medyada, gerek internette, gerekse de arama motorlarında yapılan araştırmalar neticesinde hızlı bir şekilde bilgi sahibi olunabiliyor.
Ancak sosyal medyada bilgi kirliliği had safhaya ulaştığı için doğruyu öğrenebilmek kimi zaman zor olabiliyor. Ürün ve hizmtlere yönelik bot ve troll hesaplar aracılığıyla dijital itibar kayıpları meydana getirilebiliyor.” dedi.
Sosyal ağlardaki ticaretin yasal zemini var mı?
“Online ortamın kullanıcılar tarafından yoğun bir şekilde tercih edildiğinin yapılan araştırmalar neticesinde ortaya çıktığını vurgulayan Kırık; “Bu durumun birden çok sebebi mevcuttur. İnsanların ürünlere var oldukları yerden ulaşabilmeleri, indirimler aracılığıyla mevcut ürün ve hizmetlere çok daha düşük ücretlerle ulaşılabilmesi ve özellikle metropollerde yaşayanlar için zamanın kıymetli olması gibi etmenler online alışverişi giderek ön plana çıkarmaktadır.
Instagram gibi ortamların çok ilgi görmesi, buralarda sanal satıcıların ortaya çıkmasına neden olmuş, sosyal ağlar adeta bir alışveriş sahası durumuna dönüşmüştür. Ancak güven ve vergi sorunu önemli bir tehdit durumundadır. Çünkü burada hizmet veren çoğu satıcı devlete vergi ödememekte ve doğrudan mesajlar üzerinden sipariş alıp, ürün teslimi yapmaktadır. Nitekim herhangi bir olumsuz durumunda mağduriyet yaşanabilmekte, bu durum tüketicilere hak kaybı yaşatmaktadır. Özellikle sosyal medyadaki alım-satımların yasal zemininin hazırlanması gelecek adına oldukça önemlidir.” değerlendirmesinde bulundu.
