Çin’in ev sahipliğinde 31 Ağustos-15 Eylül tarihleri arasında gerçekleştirilecek 2019 FIBA Dünya Kupası’nda şampiyon olan takımın kaldıracağı kupa, basketbolun mucidi James Naismith’in ismini taşıyor.
FIBA Merkez Yönetim Kurulu, 1950 yılında basketbolun mucidi James Naismith’in ismini unutulmaz kılmak amacıyla Dünya Şampiyonası için özel bir kupa düzenlenmesine karar verdi.
Naismith’in adını taşıyan kupa, ilk kez Uruguay’ın düzenlediği 1967’deki Dünya Şampiyonası’nda altın madalya alan Sovyetler Birliği’ne verildi. 1998 yılında ise kupanın şeklinde değişiklikler yapıldı. Alman kuyumcu ustası Günter Schoebel tarafından tasarlanan yeni kupa Yunanistan’da düzenlenen 1998 Dünya Şampiyonası’nda şampiyon olan Yugoslavya’nın ellerinde yükseldi.
Kupanın şekli ile ilgili ilk zamanlar kararsızlık yaşanırken, uzun yıllar FIBA Genel Sekreterliği yapan Renato William Jones, Mısır seyahatinden Luxor kenti ve Karnak tapınağını ziyaretinde, tapınakta bulunan nilüfer sütunlarından etkilenerek, bunun kupa için model olması gerektiğine karar verdi ve kupanın dizaynı için çalışmalar başlatıldı.
Yeni kupanın özellikleri
Yeni tasarlanan kupa, 2017’de Dünya Kupası Elemeleri’nin resmi kura çekimi seremonisi sırasında açıklandı.
Dünya kupası, tarihte ilk kez, neredeyse tamamen altından yapıldı ve kupanın altındaki bantta tüm dünya şampiyonları listelendi. Ayrıca FIBA’ın orijinal adı olan “Federation Internationale de Basketball Amateur (Uluslararası Amatör Basketbol Federasyonu)” adının yazdığı kupa, adını resmi olarak tanımlayan bir işaret olan altın bir çembere sahip. Bu özellikler de kupaya daha geleneksel ve prestijli bir hava katıyor.
Yeni kupa, 60 santimetre yüksekliğiyle öncekinden 13 santimetre daha uzun olma özelliği taşıyor. Kupa bu özelliğiyle en uzun spor kupaları arasında yer alıyor. Bu duruma uygun olarak, kupa dünyanın en yüksek ve binalarından biri olan Guangzhou Kanton Kulesi’nde tanıtıldı.
Yeni kupa Radiant tarafından tasarlandı ve gümüşçü Thomas Lyte tarafından el emeğiyle hazırlandı.
Basketbolun mucidi Dr. James Naismith’in anısına FIBA Basketbol Dünya Kupası Naismith Kupası adı verilen kupa, bu sene ilk kez dünya genelinde bir yolculuğa çıktı. Tüm kıtalarda 24 ülkeye uğrayan ve şu an Çin’deki şehirlerde bulunan kupa, 25 Haziran’da da İstanbul’a gelmişti.
Basketbolun mucidi Naismith
Basketbolun mucidi olan beden eğitimi öğretmeni James Naismith, 6 Kasım 1861 tarihinde Kanada’da doğdu.
Springfield YMCA Üniversitesindeyken Beden Eğitimi Bölümü Başkanı Dr. Luther Gulick, Naismith’den “Atletik olarak zorlayıcı bir salon oyunu” icat etmesini istedi. Naismith’in bu oyunu icat etmesi için ise sadece 14 günü vardı.
Gulick, yeni bulunacak oyunun çok fazla yer kaplamamasını, sporcuların formda kalmasını ve özellikle tüm oyuncular için eşit ve çok zorlayıcı olmamasını istiyordu. Naismith, yeni bir oyun bulma çalışmalarına bu 3 ana başlık altında başladı. İlk olarak o zamanların en popüler oyunları olan rugby, lacrosse, futbol, Amerikan futbolu, hokey ve beyzbolu analiz etti. Bu incelemeleri yaparken, küçük ve hızlı bir topun tehlikeli olabileceğini, daha büyük ve yumuşak olan futbol topunun en güvenli top olduğunu fark etti. Fiziksel hareketin, en çok topla birlikte koşulduğunda, top sürüldüğünde ve topa vurulduğunda ortaya çıktığını gözlemledi ve pas atmanın tek seçenek olmasına karar verdi. James Naismith, 1891 yılında bulduğu bu oyuna ”Basket Ball” adını verdi ve belirlediği 13 kural ile oyunu açıkladı.
Naismith, orijinal basketbol kuralları kitabını yazdı ve Kansas Üniversitesinde basketbol programını kurdu. Basketbol, 1904 yılında olimpiyatlara gösteri şeklinde dahil oldu ve 1936’da resmi bir oyun haline geldi. James Naismith, 28 Kasım 1939’da hayatını kaybetti.
