Yunanistan, silahlandırdığı Doğu Ege adalarında Lozan antlaşmasını çiğniyor
Yunanistan, Ege’deki Yunan adalarını silahlandırmakla 1923’teki Lozan ve 1947’deki Paris anlaşmalarının ilgili maddelerine aykırı davranıyor.
Yunanistan, Doğu Ege adalarında silahlı kuvvet bulundurarak Lozan ve Paris antlaşmalarını açıkça ihlal ediyor.
Uluslararası medyada, bir grup Yunan askerinin cuma günü Meis Adası’na indiğini belgeleyen görsellerin yayımlanması, Atina yönetiminin adalardaki silahsızlandırma şartı ihlallerini tekrar gündeme getirdi.
Antalya’nın Kaş ilçesine 2 kilometre mesafedeki Yunan adası Meis’e, “Blue Star” isimli feribotlarla asker taşındığı ortaya çıktı.
Feribotlardan Yunan sivil vatandaşlar ve yabancı turistlerle inen askerlerin Rodos Adası’ndan geldiği ve tam donanımlı oldukları görüldü ancak Ada’ya getirilen asker sayısına ilişkin resmi makamlardan açıklama yapılmadı.
Türkiye’nin Oruç Reis sismik araştırma gemisiyle Doğu Akdeniz’de araştırma faaliyetleri yürüttüğü sırada Yunanistan’ın Meis’e asker çıkarması, “provokatif” bir adım olarak değerlendiriliyor.
Söz konusu olay, Yunanistan’ın Ege’deki Yunan adalarını silahlandırmakla 1923’teki Lozan ve 1947’deki Paris anlaşmalarının ilgili maddelerini açıkça çiğnediği gerçeğini bir kez daha gözler önüne serdi.
Lozan Antlaşması
Doğu Ege bölgesinde yer alan Oniki Adalar, 1912 Trablusgarp Savaşı’nın ardından imzalanan Uşi Antlaşması ile İtalya’ya verildi ve İkinci Dünya Savaşı sonrasında imzalanan Paris Antlaşması’na kadar İtalya’nın egemenliğinde kaldı.
Birinci Dünya Savaşı sonrası 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması’nın 13. Maddesinde, “Barışın korunmasını sağlamak amacıyla Yunan Hükümeti, Midilli (Lesvos), Sakız (Chios) Sisam (Samos) ve Nikarya (Ahikerya ) adalarında hiçbir deniz üssü ve hiçbir istihkam kurmayacak.” ifadesi yer aldı.
Oniki Adalar, İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin ardından 10 Şubat 1947’de müttefik ülkelerle savaşın mağlubu İtalya arasında imzalanan antlaşma ile Yunanistan’a devredildi.
Paris Antlaşması
Paris Antlaşması’nda Yunanistan’ın bu adaları “silahlandırmayacağı” açık hükümler halinde belirtiliyor.
Bu antlaşmanın beşinci bölümünün 14. maddesinde, İtalya’nın Oniki Adalar’a ait adaları tam egemen olarak Yunanistan’a devredeceği ifadesi yer alıyor.
Bu kapsamda, “Oniki Adalar” olarak tabir edilen Astypalaia (Astipalya), Rodos, Halki (Herke), Karpathos (Kerpe), Kasos (Çoban Adası), Tilos (İlyaki Adası), Nisiros (İncirli Adası), Kalimnos (Kelemez Adası), Leros (İleriye Adası), Patmos (Batnaz Adası), Lipsos (Lipsi Adası), Simi (Sömbeki Adası), Kos (İstanköy Adası), Kastellorizo (Meis Adası) ve de yakınlarındaki küçük adacıkların Yunanistan’a devredildiği dile getiriliyor.
“Askerden arındırılmış olarak kalacak”
Bununla beraber Paris Antlaşması’nda “Bu adalar askerden arındırılacak ve askerden arındırılmış şekilde kalacak.” ifadesi yer alıyor. Bu ifade, Yunanistan’ın Meis ve diğer adalarda asker bulundurarak yasa dışı hareket ettiğini açıkça gözler önüne seriyor.
Antlaşma’nın ilgili maddesinde ayrıca, “Bu adaların Yunanistan’a devrine ilişkin formaliteler ve teknik şartlar Birleşik Krallık ile Yunanistan arasında yapılacak anlaşma ile belirlenecek ve yabancı birliklerin geri çekilmesi işbu Antlaşma’nın yürürlüğe girmesinden en geç doksan gün içeresinde sona erecektir.” ifadesi yer alıyor.
Antlaşma metni, dönemin Yunan Kırallığı’nca onaylanarak 423 sayılı yasal düzenleme şeklinde 22 Ekim 1947 tarihli Yunanistan Resmi Gazetesi’nde yayımlanarak yürürlüğe girdi.
1960’tan bu yana silahlandırılıyor
Yunanistan, Türkiye’nin itirazlarına rağmen antlaşmalardan doğan yükümlülüklerini ihlal ediyor. Atina yönetimi, 1960’lardan beri adaları silahlandırarak Ege Adaları’nın silahsızlandırılmış statüsüne aykırı hareket etmekte ısrar ediyor.
“Oniki Adalar”, adının çağrıştırdığı gibi 12 adadan oluşmuyor. Çok sayıda kara parçasını bünyesinde bulunduran adalar grubu, toplamda 20’den fazla ada, adacık ve kayalıktan oluşuyor.
