TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Hakan Çavuşoğlu başkanlığında toplandı
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu bünyesinde Ermenistan’ın Azerbaycan’a saldırmasıyla başlayan gerilim ve çatışma sürecinde yaşanan hak ihlalleri ile Türkiye’deki Ermeni vatandaşların durumu hakkında alt komisyon kuruldu. Komisyon, AK Parti Bursa Milletvekili Hakan Çavuşoğlu başkanlığında toplandı.
Çavuşoğlu, toplantının açılışında, komisyona yapılan bireysel başvurulara ilişkin bilgi verdi. Komisyona, 27. Yasama Dönemi’nde 12 Ekim itibarıyla ulaşan toplam başvuru sayısının 6 bin 93 olduğunu belirten Çavuşoğlu, bunlardar 5 bin 823’üne ilişkin gerekli işlemin yapıldığını bildirdi.
Komisyonda daha sonra AK Parti ve MHP milletvekillerinin imzasını taşıyan; Ermenistan’ın Azerbaycan’a saldırmasıyla başlayan gerilim ve çatışma sürecinde yaşanan hak ihlalleri ve Türkiye’deki Ermeni vatandaşların durumu hakkında alt komisyon kurulmasına ilişkin önerge görüşüldü.
Çavuşoğlu, Ermenistan ordusunun 27 Eylül’de Azerbaycan sivil yerleşim birimlerine saldırması üzerine Azerbaycan ordusunun bir operasyon başlattığını ve operasyonda Cebrail kenti, Hadrut kasabası ve 30’dan fazla köyün işgalden kurtarıldığını hatırlattı.
Ermenistan ve Azerbaycan’ın, Moskova’daki görüşmelerde 10 Ekim Cumartesi günü saat 12.00’den geçerli olmak üzere Yukarı Karabağ’daki cenazelerin ve esirlerin değişimini öngören insani amaçlı ateşkes kararı aldığını ifade eden Çavuşoğlu, Ermenistan ordusunun, ateşkesin üzerinden henüz 24 saat geçmeden Azerbaycan’ın ikinci büyük kenti olan Gence’deki sivil yerleşim birimlerine orta menzilli Elbrus füzesiyle saldırdığını, bunun sonucunda 9 kişinin hayatını kaybettiğini, 34 kişinin de yaralandığını belirtti.
Bu süreçte yaşanan uluslararası insancıl hukuk ihlallerinin ciddi boyutlara ulaştığını dile getiren Çavuşoğlu, Ermenistan ordusunun, çatışma bölgesi içinde ve dışındaki Azerbaycan sivil yerleşim yerlerine ayrım gözetmeksizin bazen misket bombaları gibi yasaklanmış silahlarla saldırdığını ve sivilleri öldürdüğünü söyledi.
Çavuşoğlu, Ermenistan ordusunun ayrıca sivil yaşama alanlarını, evleri, hastaneleri, ana okulları ve okulları, mezarlıklar ve ekonomik altyapıyı hedeflediğini ve ağır zararlara yol açtığını kaydetti.
Bu durumun, uluslararası insancıl hukukun temel çerçevesini oluşturan Cenevre Sözleşmesi’nin ortak üçüncü maddesinin açık ihlali olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, anlaşmazlık sürecinde uluslararası insancıl hukukun karşılıksız kaldığını belirtti.
BM Güvenlik Konseyinin, Ermenistan işgalini reddeden ve işgal altındaki toprakların Azerbaycan’a ait olduğunu belirten dört kararı bulunduğuna işaret eden Çavuşoğlu, Ermenistan’ın, Yukarı Karabağ’da zorla yerlerinden edilen insanların boşalttığı yerlerde Ermeni yerleşim bölgeleri oluşturmaya çalıştığını bildirdi.
Azerbaycan’daki sivil yerleşim yerlerinin Ermeni güçleri tarafından füze saldırılarıyla vurulduğunu tekrarlayan Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“Pervasızca işlenen bu savaş suçları karşısında, uluslararası hak savunucusu kurum ve kuruluşları göreve çağırmak, savaş suçlarının işlenmesine seyirci kalmamak, dünya kamuoyunun dikkatini sivil kayıplara ve sivil altyapıdaki tahribata çekerek, bunun Yukarı Karabağ ve mücavir yedi bölgenin işgalini sürdürme aracı olarak kullanılmasının işaret ettiği ahlaki krize görünürlük kazandırmak ve zorla yerinden edilen yüzbinlerce insanın güvenli geri dönüş hakkına destek vermek, Komisyon olarak görevimizdir.
Hiç şüphesiz, Lozan Antlaşmasıyla statüleri belirlenmiş bulunan Ermeni vatandaşlarımızın hakları hukuk devletinin koruması altındadır. Türkiye, ülkemizde yasa dışı olarak çalışan binlerce Ermeni’nin durumu dahil kendi vatandaşlarının durumuyla söz konusu çatışma arasında bir ilişki kurulmasını kabul etmez. Bununla birlikte bu çatışmanın gölgesini aralamak ve Türkiye’deki Ermeni vatandaşlarımızın durumunu bu açıdan yerinde incelemek de Komisyon olarak değerlendirmemiz gereken bir konudur. Bütün bu düşünceler ışığında kurulacak alt komisyonun, yapacağı çalışmalarla insancıl hukukun korunmasına katkıda bulunacağını ve insan hakları hukukunun takipçisi olma rolünü etkin şekilde ifa etmeye vesile olacağını düşünüyorum.”
İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili ve CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, savaşların, ağır insan hakları ihlallerine yol açtığını, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki sorunun da barış odaklı şekilde çözülmesinden yana olduklarını belirtti.
Yalnızca Türkiye’de değil dünyanın neresinde olursa olsun insan hakları ihlalleriyle ilgili çalışma yapmanın, komisyonun görevlerinden olduğunu söyleyen Tanrıkulu, alt komisyonun kurulmasını desteklediklerini dile getirdi.
HDP Muş Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit, “Bir yerde savaş, şiddet varsa orada insan hakkı ihlalinin olmaması düşünülemez.” dedi.
Azerbaycan ile Ermenistan arasında yaşanan sorunun, iki halkın çıkarlarını koruyacak doğrultuda çözülmesinden yana olduklarını dile getiren Koçyiğit, “Ülkemizde yaşayan Ermeni halkımızı her gün inciten, ülke içindeki Ermeni halkına yönelik nefreti de kışkırtan kamusal dilin bir an önce reddedilmesi ve bu konuda da tutum alınması gerekiyor.” dedi.
AK Parti Diyarbakır Milletvekili Oya Eronat, Ermenistan’ın Azerbaycan’a saldırısı konusunda alt komisyon kurulmasından memnuniyet duyduğunu söyledi.
Eronat, “Türkiye’deki Ermeniler’in hepsi vatandaşlarımızdır. Bu ülkede de hiç kimsenin etnisitesinden dolayı dışlanmasını kabul edemeyiz. Böyle bir etnisiteye karşı ayrımcılık yapanların karşısında dururuz.” dedi.
Görüşmelerin ardından Ermenistan’ın Azerbaycan’a saldırmasıyla başlayan gerilim ve çatışma sürecinde yaşanan hak ihlalleri ile Türkiye’deki Ermeni vatandaşların durumu hakkında alt komisyon kurulmasına ilişkin önerge kabul edildi.
