Ürdün’de Osmanlı Devleti zamanında kurulan ‘Rüştiye Okulu’ eğitime devam ediyor
Tarihi okul binası, İrbid ahalisinin Osmanlı idaresindeki yetkililerle yazışmalarından sonra Şam Vilayeti Maarif Konseyi tarafından 1899 yılında yaptırıldı.
Okula gelen ziyaretçiler ve turistleri, okulun kütüphanesinde Osmanlı Devleti dönemine ait nakışlarla işlenmiş üç adet beyit karşılıyor. Sonuncusu 1900’lerin başlarına tarihlenmiş beyitte, “İlme duyduğumuz sevgi ve yüce ihtiramdan dolayı bu kütüphanede çalışma ve toplanma imkanını elde ettik.” ifadelerine yer veriliyor.
Günümüze kadar tüm ihtişamını korudu
Ürdün hükümeti tarafından Lübnanlı alim “Hasan Kamil es-Sabah” ismi verilen ve günümüze kadar tüm ihtişamını koruyarak gelen tarihi okul 6 sınıftan oluşuyor. Okulun hemen girişinde ise dönemin en önemli okullarından biri olan Şam’daki Anbar es-Sultaniye okulunda eğitimini tamamlamak isteyen öğrencilerin hazırlık sınıfı bölümü bulunuyor.
Amman’daki Türk Kültür Merkezi Müdürü Cengiz Eroğlu, “Osmanlı döneminde bazı Arap ülkelerinde yapılan okulları rüştiye olarak adlandıranlar var. Ancak doğru olan şudur: Rüştiye olgunluk demek olduğu için, olgun talebenin yani orta okul talebesinin eğitim gördüğü yer anlamında kullanılıyordu.” değerlendirmesinde bulundu.
Rüştiye mekteplerinin hepsinin 1850 yılından sonra Sultan Abdülmecid’le yapılmaya başlandığını, Sultan İkinci Abdülhamid’le beraber ise tüm Ortadoğu coğrafyasında geniş bir şekilde yayıldığını söyleyen Eroğlu, şöyle konuştu:
“Bazı yanlı Arap tarihçilerinin iddialarına göre, Osmanlı Devleti, özellikle Şam vilayetlerinde (Ürdün, Lübnan, Filistin ve Suriye) olmak üzere eğitimle bir savaş halindeydi. Bu tür okullar işte bu mesnetsiz iddiaların hepsini kesin bir şekilde çürütüyor.”
Okul müdürü Zekeriya el-Cevarine, yaptığı konuşmasında okulun adlarının geçtiği dönemlere göre çeşitlilik gösterdiğini söyleyerek, Osmanlı mirası bu okulun 1900 ila 1925 arasında er-Rüşdiye olarak bilindiğini, 1928 yılında ilan edilen ilk Ürdün Anayasasında da yine bir Türk ismi olan Techiziye olarak yazıldığını ve bu ismin 1942’ye kadar kaldığını söyledi.
Kentinin tarihi miraslarından biri olarak kabul edilen okulun 1942-1958 yılları arasında İrbid Kız Lisesine dönüştürüldüğünü, 1958’den günümüze kadar da Hasan Kamil es-Sabah Erkek Lisesi olarak hizmet vermeye devam ettiğini söyleyen Cevarine, “Okul ilk kurulduğunda 6 sınıf vardı. Okulun kapasitesi, 1927 yılında bir anaokulu, 6 temel sınıf ve 4 hazırlık sınıfı olacak şekilde genişletildi.” dedi.
En öne çıkan eğitim kurumlarından biri
İrbid Eğitim Müdürü Salih el-Umri, “Rüştiye mektebi, sadece İrbid’de değil tüm Ürdün genelinde en öne çıkan eğitim kurumlarından biridir.” değerlendirmesinde bulundu.
Okuldan mezun olan birçok öğrenci arasından Ürdün için önemli şahsiyetler ve devlet adamları çıktığını söyleyen Umri, “1878 yılında Ürdün’e gelen gezgin Laurence Oliphant, eserinde rüştiye okulundan bahsederek bölgede eğitime özel ilgi gösterildiğine işaret ediyor.” diye konuştu.
Ürdün Milli Eğitim Bakanlığı Sözcüsü Abdulgaffur el-Karan, verdiği demecinde, “Ürdün, ayrıcalıklı bir eğitim merkezi olduğu için okulun varlığını sürdürmesi için elinden geleni yapıyor.” ifadelerini kullanarak, İrbid’deki rüştiye okulunun Kerak kentindekinden sonra Ürdün’deki ikinci rüştiye okulu olduğunu söyledi.
Ürdün Mille Eğitim Bakanlığının okulun bakımı ve restorasyonu için okulu bu sene boşalttığını söyleyen Karan, öğrencilerin restorasyon sonrası eğitimlerine okulda devam edebileceğini belirtti.
İrbid ve Kerak’taki rüştiye okulları ve başkent Amman’daki Vadi es-Sürur okulunun yanı sıra, Ürdün’ün çeşitli vilayetlerinde 1899 ila 1923 yılları arasında inşa edilmiş 15 adet tarihi değerde eski okul bulunuyor.
