Bosna Hersek’teki savaşta Birleşmiş Milletler (BM) askerlerinin üs olarak kullandığı eski akümülatör fabrikasında düzenlenen anma programına Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da video mesajla katıldı.
Programda konuşan Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyinin Boşnak üyesi Sefik Dzaferovic, Srebrenitsa’da sözcüklerin kifayetsiz kaldığını belirterek, “Burada olup bitenleri, kurbanların beyaz mezar taşları ve evlatlarını kaybeden annelerin gözyaşları anlatıyor.” dedi.
Dzaferovic, insanların, “Srebrenitsa’nın hüzün vadisi” Potoçari’de ömrünün sonuna dek susabileceğine işaret ederek, “Bu sessizlik, 11 Temmuz’un hatırlattığı acı, korku ve kötülüğün büyüklüğüne verilebilecek en uygun karşılıktır.” diye konuştu.
Soykırımın hatırlatılması ve unutulmasına izin verilmemesi gerektiğini savunan Dzaferovic, “Elimizden başka bir şey gelmiyor. Bu, soykırım kurbanlarına ve gelecek nesillere borcumuzdur.” ifadelerini kullandı.
Dzaferovic, bu yıl toprağa verilecek çocuk kurbanlardan biri olan Fikret Kiveric’in, babası Ramiz Kiveric’in yanına defnedileceğini anımsatarak, “Babası 10 yıl önce toprağa verildi. Baba ve oğul, 26 yıl sonra nihayet kavuşacaklar.” dedi.
Temmuz 1995’te yaşanan soykırımın tek hedefinin 8 binden fazla insanın öldürülmesi olmadığını kaydeden Dzaferovic, “Soykırımın hedefi, bu insanların soylarının kurutulması, ailelerinin kimsesiz ve savunmasız bırakılması, sürgün edilmesi ve bu bölgede yaşayan Boşnakların asla toparlanamamasıydı.” ifadelerini kullandı.
Dzaferovic, Srebrenitsa’daki soykırımın, Bosnalı Sırpların siyasi hedeflerinin ürünü olduğunu, nihai hedefin Sırbistan ile sınırların ortadan kaldırılarak “Büyük Sırbistan” ideolojisinin hayata geçirilmesi olduğunu vurguladı.
Soykırımın, sağ kurtulmayı başaran Srebrenitsalılar, yaptıklarını itiraf eden Sırp askerler ve kurbanların cesetlerinin saklanmasında görev alanlar tarafından da kanıtlandığını söyleyen Dzaferovic, uluslararası mahkemelere, verdikleri kararların arkasında durmaları ve soykırımın inkar edilmesine engel olmaları çağrısında bulundu.
Programa video mesajla katılan Avrupa Birliği (AB) Komisyonunun Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi de sivillerin kendini güvende hissettikleri BM üssünde ölümle karşılaştıklarını belirterek, “AB, soykırımın durdurulması noktasındaki sorumluluğunu unutmadı. Her yıl soykırımın tekrarlanmaması mesajını göndermeye devam ediyoruz.” dedi.
Varhelyi, suçluların cezasız kalmadığına işaret ederek, “İki uluslararası mahkeme, yaşananları soykırım olarak nitelendirdi. Bizim için soykırımın inkarına yer yoktur.” diye konuştu.
“11 Temmuz 1995’te en sevdiklerimizden sonsuza kadar ayrıldık”
Soykırımda 56 yakınını kaybeden Srebrenitsalı anne Kada Hotic, yapılan tüm zulümlere şahitlik ettiğini söyleyerek, “Küçük kapalı alanlara kapatıldık. İnsanlar tüfek ve silahlardan kaçtı. Çatısı olan her yer insan doluydu. Yollar Sırpların kontrolündeydi. 11 Temmuz 1995’te de en sevdiklerimizden sonsuza kadar ayrıldık.” dedi.
Bosna Hersek İslam Birliği (Diyanet) Başkanı Husein Kavazovic ise Srebrenitsa’nın, Avrupa’nın gözü önünde öldürülen masum Bosna Herseklileri anma yeri olduğunu ifade ederek, “Avrupa bu masum insanları görmek istemedi, bugün de kurbanları göremiyor, zira soykırımın inkar edilmesi, savaş suçlularının yüceltilmesi ve ödüllendirilmesi gibi eylemler karşısında sessiz kalıyor.” diye konuştu.
Kavazovic, Srebrenitsa’daki soykırımın bir tesadüf eseri yapılmadığına dikkati çekerek, “Bu, üzerinde uzun uzun çalışılmış bir plan sonucu gerçekleştirilen bir soykırımdı. Bu kötülük uzun yıllar boyunca inkar edilmiş ve yüceltilmiştir. Derin ve başa çıkması zor olan bu kötülüğün zehri, bölgemizi uzun yıllar terk etmeyecektir.” ifadelerini kullandı.
Kavazovic, Srebrenitsa’nın yalnızca Boşnakların vicdan ve ahlak meselesi değil, tüm Avrupa’nın vicdan ve ahlak meselesi olduğunu sözlerine ekledi.
Anma programına ayrıca, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi’nin Hırvat üyesi Zeljko Komsic, Karadağ Cumhurbaşkanı Milo Djukanovic, Bosna Hersek Halklar Meclisi Başkanı Bakir İzetbegovic ve Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam katıldı.
Hırvatistan Cumhurbaşkanı Zoran Milanovic, Uluslararası Ceza Muhakemeleri Mekanizması Başkanı Carmel Agius, Kuzey Makedonya Dışişleri Bakanı Bujar Osmani, BM Soykırımın Önlenmesi Özel Danışmanı Alice Wairimu Nderitu gibi isimler programa video mesajla katılırken, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in de mesajı okundu.
19 soykırım kurbanı daha toprağa verilecek
Anma töreninin ardından katılımcılar eski fabrikanın karşısında bulunan ve soykırım kurbanlarının defnedildiği Potoçari Anıt Mezarlığı’na geçti.
Öğleden sonra kılınacak cenaze namazının ardından 19 soykırım kurbanı daha ebedi huzura kavuşacak.
Potoçari Anıt Mezarlığı’na bugüne kadar 6 bin 652 soykırım kurbanı defnedilirken, bugünkü cenaze töreninin ardından bu sayı 6 bin 671’e yükselecek.
