Koronavirüs salgını ikinci dalgada dünyayı kasıp kavururken herkes aşıyı bekliyor.Almanya’da koronavirüs aşısını BionTech’in kurucu ortakları Uğur Şahin ile Özlem Türeci geliştirirken tarihte ilk bilinen aşı yöntemini de Avrupalılar Türklerden öğrendi.
Türkler, Orta Asya’dan Anadolu’ya göç ederken aşı yöntemini biliyordu. Aşılama yöntemini Türkler ilk kez çiçek hastalığına karşı kullandı. Buna göre iki yöntem kullanıldı. Çiçek hastalarının yaralarından alınan kabuklar toz haline getirilirdi. Daha sonra bu toz ince uzun bir çubukla sağlıklı kişinin burnuna verilirdi ve bağışıklık kazanması sağlanırdı. İkinci yöntem ise yine toz haline getirilen döküntüler sağlıklı kişinin derisi çizilerek içeri zerk edilir ve bağışılık kazanması beklenirdi.
Osmanlı’da kullanılan bu yöntem 1721 yılında İstanbul’da İngiltere’nin büyükelçisinin eşi olarak bulunan Lady Mary Montgau tarafından gözlemlenir. Batıda o yıllarda Avrupa ve Amerika çiçek hastalığı salgınları ile boğuşuyor ve çok sayıda insan hayatını kaybediyordu. Lady Montgau, Türklerden gördüğü yöntemi Papa’ya mektup yazarak anlattı ve çocuklarına bu yöntemi uygulamak için izin talep etti.
Lady Mary Montgau’nun bu mektubu tarihte ilk aşı ile ilgili yazılı belge olarak kabul edilir. Türklerden öğrendikleri aşı yöntemini kullanan Avrupa ve Amerika, çiçek hastalığına karşı başarı gösterir. Edward Jenner, Türk aşısı olarak bilinen bu yöntemi geliştirerek 1796’da modern çiçek aşısını geliştirdi. Türklerle başlayan aşılama yöntemi insanlığın salgınlara karşı savaşmasını sağlarak milyonlarca insanın hayatını kurtardı.
Cengiz Parlayan / Haberci Gazete
