Kim daha İslami, kim daha insani?

Yasin Mehmetoğlu |

Kur’an-ı Kerim’de yer alan İslami ideal, tavsiye ve değerlere göre bir ülkede iyi işleyen kurumlar bulunması, yönetici ve idarecilerin halkla eşit şekilde kanunlara ve kurallara uyuyor olmaları, toplumun siyasi ve ekonomik özgürlük temelleri üzerine inşa edilmiş olması, toplum düzeninin ekonomik gelişmeye imkan sağlaması ölçülüyor. Buna göre fakirleşen ve rüşvetin yaygın olduğu toplumların İslam’a ve Kuran’a uygun olmadıkları bildiriliyor. İslami öğretilerin ekonomik ilerlemenin (İslami ekonomi) yanı sıra, devlet (yasal) yönetimi, insan hakları, siyasal haklar, uluslararası ilişkiler gibi alanlarda da ne kadar belirleyici olduğu da akademisyenlerin araştırmaları arasına giriyor. Araştırmacıların başında İran doğumlu Profesör Hossein Askari yer alıyor. Araştırmacıların belirlediği ölçülere göre ülkelerin milli kaynaklarının vatandaşların yararına kullanılıp kullanılmadığı ve eşit olarak paylaştırılıp, paylaştırılmadığı irdeleniyor. Ayrıca ülkelerin vatandaşlarına ne derece baskı uyguladıklarına ve ülke yönetimlerin ne derece adil olduklarına da dikkat ediliyor.

Profesör Askari’ye göre, 1. „Eğer bir ülke veya toplum seçimle gelmeyen baskıcı ve adaletsiz yöneticiler tarafından yönetiliyorsa”, 2. „İnsanlar kanun önünde eşit değilse, din dâhil hiç bir konuda düşünce özgürlüğü yoksa ve bazıları fakirlik çekerken diğerleri lüks içinde yaşıyorsa”, 3. „Sorunların çözümünde diyalog ve uzlaşma yerine baskı ve şiddet uygulanıyorsa ve adaletsiz uygulamalar yaygınsa” burası hiçbir şekilde bir İslam ülkesi olamaz.

Gelelim işin püf noktasına. Sizce sözde Müslüman olarak geçinen ülkeler bu sıralamanın neresinde yer alıyordur? İlk 10, hatta ilk 25 veya ilk 50 banko sözde Müslüman ülkelerden oluşması gerekmez mi? Düzenli olarak güncellenen ve sonuncusu 2020’de yapılan „Islmicity Indices” sıralamasına göre Kuran’a ve İslami ideallere en uygun yönetilen ilk 30 ülke şöyle sıralanıyor: 1. Yeni Zelanda, 2. İzlanda, 3. Hollanda, 4. İsveç, 5. Norveç, 6. Danimarka, 7. İrlanda, 8. İsviçre, 9. Kanada, 10. Finlandiya. 11. Almanya, 12. Avustralya, 13. Lüksemburg, 14. Avusturya, 15. Birleşik Krallık (İngiltere), 16. Japonya, 17. Belçika, 18. Estonya, 19. Slovenya, 20. Malta, 21. Portekiz, 22. Çekya, 23. Fransa, 24. İspanya, 25. Hong Kong, 26. ABD, 27. Kore Cumhuriyeti (Güney Kore), 28. Singapur, 29. İtalya ve 30. Litvanya (http://islamicity-index.org/wp/latest-indices-2020/) Listedeki Müslüman ideallerine ve Kuran-ı Kerim’e en uygun İslam ülkesi 43. sırada bulunan Malezya. 47. sırada Birleşik Arap Emirlikleri, 51. sırada Katar ve 53. sırada Arnavutluk yer alıyor. Diğer çoğunluğu Müslüman olan ülkeler sıralaması ise şu şekilde: 59. Kazakistan, 62. Endonezya, 63. Oman, 65. Kuveyt, 74. Bosna-Hersek, 75. Bahreyn, 84. Ürdün, 85. Tunus, 89. Azerbaycan vs. Türkiye’miz kaçıncı sırada peki? Türkiye Benin’in bir basamak gerisinde ve 100. sırada yer alıyor. Her yıl milyonlarca Müslüman’ın ziyaret ettiği ve İslam’ın kutsal beldelerine ev sahipliği yapmaya çalışan Suud Krallığı ise 93. sırada bulunuyor. Sıralamanın son 40 ülkesi, yani 110. sıra ile 150. arasında yer alan ülkelerin büyük çoğunluğu sözde İslami veya Müslüman geçinen devletlerden oluşuyor. Bu ülkeler neden son basamaklarda? İranlı profesöre göre Müslüman ülkelerin bu sıralamada en gerilerde yer almasının sebebi bu ülkelerde İslam’ın politika ve güç unsuru olarak kullanılması.

Sonuç 1: Kuran öğretileri gayrimüslim ülkelerde daha doğru uygulanıyor ve Müslüman ülkelerin çoğu İslam’a uygun hareket etmiyor. Sonuç 2: Demokrasi ile yönetilen İslam ülkeleri krallık ya da diktatörlük ile yönetilenlerden daha üst sıralarda yer alıyor. Sonuç 3: Örneğin Ortadoğu’daki kadar zengin petrol kaynakları bulunan bazı İskandinav ülkelerinde Ortadoğu ülkelerinin aksine petrol zengini şahıslar yok denecek kadar az. Buralarda elde edilen petrol gelirleri devlet tarafından yönetilerek refah toplumunun gelişmesine harcanıyor. Sonuç 4: Batılı ülkeler kendilerini ne kadar da İslam’dan uzak olarak tanımlasalar da, bilerek veya bilmeyerek, İslami (vicdani ve insani) kurallara en uygun o ülkeler yaşıyor. İslami yaşam aynı zamanda insani bir yaşamdır. İslam insanı merkeze alır. Aynı şekilde ülkelerin refahı, toplumun huzuru ve başarısı da insana verilen değere bağlıdır. Şeyh Edebali’nin „İnsanı yaşat ki, devlet yaşasın” öğüdü boşuna söylenmemiştir.

Gayrimüslim ülkelerin daha İslami olmaları paradoks değil mi? Bu araştırma bana milli şairimiz ve İstiklal Marşımızın yazarı Mehmet Akif Ersoy’un bir sözünü hatırlattı. Ne mi demişti vatan şairi? „İşleri var dinimiz gibi”.

Bazen iğneyi kendimize de batırmamız gerekiyor. Özeleştiri yapmamız gerekiyor. Kendimize sorular yöneltmemiz gerekiyor. Örneğin ‘biz ne kadar Müslümanız’? ‘Müslümanlığın anlamı nedir, tanımı nedir?’ ‘Gerçek Müslüman olabiliyor muyuz?’ Özeleştiri iyidir. Size de tavsiye ederim.