Türkiye, BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin başarı göstergelerinden biri olan “5 yaş altı çocuklarda akut Hepatit B hastalığı görülme sıklığının 100 binde 1’in altına indirilmesi” hedefini yakaladı.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de0 5 yaş altı çocuklarda 1990’da 100 binde 6,2 olan akut Hepatit B hastalığı görülme sıklığı, geçen yıl 100 binde 0,1’e düştü.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünyada 325 milyon kişi Hepatit B ve Hepatit C ile enfekte ve yılda 1,4 milyon kişi hepatitlere bağlı gelişen siroz ve karaciğer kanseri gibi nedenlerden dolayı yaşamını yitiriyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri kapsamında, 2030’a kadar hepatitin elimine edilmesi amaçlanıyor. Bu doğrultuda DSÖ tarafından “Viral Hepatitler Küresel Sağlık Sektörü Stratejisi 2016-2021” uygulamaya konuldu.
Türkiye’de de Sağlık Bakanlığı tarafından “Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı 2018-2023” yayımlanarak uygulamaya girdi. Program kapsamında, başta risk altındaki kişiler olmak üzere tüm toplumun farkındalığının artırılması, bulaşmanın önlenmesi, hastalığın erken tespiti ve tedavisi ile siroz ve kanser gelişiminin önlenmesi faaliyetleri yürütülüyor.
Hepatit A görülme sıklığı, 100 binde 0,33’e düştü
Sağlık Bakanlığından aldığı bilgiye göre, “karaciğer iltihabı” olarak tanımlanan hepatit, tüberkülozdan sonra en sık ölüme yol açan enfeksiyon hastalığı olarak kabul ediliyor. Bir çok nedene bağlı gelişebilen hepatit virüs tipleri ise A, B, C, D ve E olarak belirtiliyor. Hepatit B ve Hepatit C virüsleri uzun vadede kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanserine yol açabiliyor.
Hepatit A, bu etken ile kirlenmiş su ve besinlerle salgınlara yol açabilen, kötü hijyenik koşullardan dolayı kolaylıkla bulaşabilen bir hastalık olarak kendini gösteriyor. Çocukluk çağlarında hafif belirtilerle geçirilen Hepatit A enfeksiyonu, ileri yaşlarda daha ağır seyrediyor ve şiddetli karaciğer hastalığı ile ölümlere yol açabiliyor.
Türkiye’de, hijyen kurallarına ve temizlik koşullarına uyum, temiz su kaynaklarına ulaşımın artışı, sosyo-ekonomik koşullarla ilgili diğer göstergelerin iyileşmesi ve 2012 sonu itibarıyla başlayan Hepatit A aşı uygulamaları sonucunda hastalık görülme sıklığı, 2018’de 100 binde 0,33’e kadar düştü. Türkiye’de çocuklara 18’inci ve 24’üncü aylarda ve risk grubundaki kişilere en az 6 ay ara ile sağlık kuruluşlarında 2 doz halinde ücretsiz hepatit A aşısı yapılıyor.
Türkiye, Hepatit B sıklığının düşürülmesinde hedefe ulaştı
Hepatit B ve Hepatit C, kontrol edilmemiş kan ve kan ürünlerinin transfüzyonu ile sterilize edilmemiş cerrahi malzemelerin kullanıldığı tıbbi ya da diş müdahaleleriyle kullanılmış enjektör, tıraş bıçağı, diş fırçası gibi eşyaların paylaşımıyla sterilize edilmemiş araçlarla dövme, akupunktur ya da vücut takılarının uygulanmasıyla Hepatit B ve C taşıyıcılarının aile içi temasıyla anneden bebeğe doğumda ve sonrasında, ayrıca güvenli olmayan cinsel ilişkiyle bulaşabiliyor.
Hepatit C virüsü ise Hepatit B virüsü bulaşma yolları ile benzer olmakla birlikte enfekte kan ve kan ürünleri ile doğrudan temasla yayılıyor, enfekte kan ile temas etmiş diğer vücut sıvıları da bulaşma açısından kaynak olabiliyor.
Hepatit B hastalığından korunmada en etkili yol ise aşılama olarak belirtiliyor. Türkiye’de Hepatit B aşısı 1998 itibarıyla rutin çocukluk çağı aşı takviminde yer alıyor. Bakanlığın, Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında Hepatit B aşılamaları yüksek öncelikli stratejileri arasında yer alıyor.
BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin başarı göstergelerinden biri “5 yaş altı çocuklarda akut Hepatit B hastalığı görülme sıklığının 100 binde 1’in altına indirilmesi” olarak belirtiliyor. Bu kapsamda, Türkiye’de 1990’da 5 yaş altı 370 olan akut Hepatit B vaka sayısı, 2018 itibarıyla 7’ye düştü. 5 yaş altı çocuklardaki akut Hepatit B hastalığı görülme sıklığı da 1990’da 100 binde 6,2 iken, 2018’de 100 binde 0,1’e geriledi.
Türkiye’de, Hepatit B aşısı bebeklere ilk dozu doğumda, 2’nci ve 3’üncü dozları ise 1 ve 6 aylıkken, risk grubundaki kişilere ise 0, 1 ve 6 ay takvimi ile 3 doz olarak ve ücretsiz uygulanıyor.
Hepatit C tedavisinde yüzde 95’in üzerinde iyileşme sağlanıyor
Henüz aşısı bulunmayan Hepatit C virüsüne karşı kullanılmaya başlayan yeni ilaçlarla tedavide ise yüzde 95’in üzerinde iyileşme sağlanıyor.
Hepatit D virüsü kan ve kan ürünleri temasıyla kas içi veya damar içi enjeksiyonlarla deri ve mukoza yoluyla ve cinsel yolla bulaşabiliyor. Tedavisi ve aşısı bulunmayan Hepatit E virüsü ise dışkıyla temas yolu ile bulaşıyor. Vahşi ve evcil hayvanlarda bulunan Hepatit E, akut enfeksiyona yol açıyor.
