Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), yaşadıkları topraklardan zorla koparılan Ahıska Türklerinin anavatanlarıyla bağlarını güçlendirmek ve akademik, sosyal, kültürel açıdan eğitimlerini desteklemek için her yıl çeşitli programlar hayata geçiriyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), 14 Kasım 1944 yılında vagonlara doldurularak ana vatanlarından ayrı bırakılan 100 binden fazla Ahıska Türkünün yaşadıkları büyük acıları unutturmamak, ana vatanlarına geri dönüş sürecini desteklemek ve akademik, sosyal, kültürel açıdan gelişimlerini sağlamak adına her yıl onlarca proje hayata geçiriyor.
Ahıskalı gençlerin eğitimine destek
YTB, Ahıska Türklerinin sosyo-kültürel yapısını tespit etmek için Ahıska Türklerinin yaşadığı yerler ziyaret ederek, elde edilen verileri akademisyenlerin kullanımına açtı. Bunun yanında ise Ahıska Türklerine yönelik eğitim faaliyetlerini destekleyen YTB, bu doğrultuda, Ahıska Türklerinin Gürcistan’da yükseköğrenim görmelerini teşvik etti. Gürcistan’da ve Azerbaycan’da eğitim gören Ahıskalı gençlerin Ahıska bölgesinde yaşayan yerel halk ile iletişimini güçlendirmek için de sempozyum ve kültürel etkinlikler düzenledi.
Ayrıca genç Ahıska Türklerinin yaşadıkları ülkelerde eğitim seviyelerinin artırılması için YTB tarafından üniversite hazırlık kursları oluşturuldu. Ahıskalı Türkçe öğretmenlerine yönelik Türkiye’de Türkçe yaz okulu programı düzenlendi. Bunların yanında da YTB tarafından Ahıska’dan sürgün edilen kişilerin ve gençlerin sürgünün yıldönümlerinde anavatanlarını ziyaret etmeleri sağlandı.
Sürgünü unutturmamak için sözlü tarih çalışmaları
2019 yılında YTB desteğiyle “Ahıskalı Gençler II. Hukuk Çalıştayı” düzenlendi. 14 Kasım 1944 gecesi gerçekleştirilen sürgünün 75. yılı olması münasebetiyle de 2019 yılında sürgün ile ilgili resim yarışması düzenlenerek ulusal ve uluslararası farkındalığın artırılması amaçlandı.
75.Yıl münasebetiyle 1944 Ahıska Sürgünü Sözlü Tarih Projesi: “Sürgünün Son Tanıkları” isimli proje ile Ahıska Sürgününü yaşamış ve hâlihazırda Kazakistan, Gürcistan, Kırgızistan, Azerbaycan gibi ülkelerde ikamet eden Ahıska Türkleri ile sözlü tarih çalışması gerçekleştirildi. Proje sonucunda belgesel kitap yayımlanarak, ayrıca belgesel film hazırlandı.
Yine Sürgünün 75. Yılında Cumhurbaşkanlığında düzenlenen anma programına Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra birçok ülkeden sürgüne maruz kalmış Ahıska Türkleri ve yaklaşık 3 bin Ahıskalı misafir katıldı. Programda YTB’nin hazırladığı Sözlü Tarih Projesi sonucunda çekilen belgesel film gösterildi. Anma programının yanı sıra Tiflis ve Ahıska’da YTB’nin destekleriyle anma programları gerçekleştirildi.
Tarihi miraslar kayıt altına alındı
Ahıska Türklerinin; cami, mezarlık, hamam, medrese, çeşme, minare, arasta ve namazgah gibi eserlerinin tespit edilmesi amacıyla Ahıska bölgesindeki 220 köy YTB desteğiyle gerçekleştirilen proje kapsamında ziyaret edildi. Çalışma kapsamında ayrıca Türkiye ve Gürcistan arşivleri incelenerek, proje sonucunda Ahıska Bölgesindeki Türk İslam Mimari Yadigarları Kitabı yayımlandı ve araştırmacıların hizmetine sunuldu.
2012 yılında Ahıska Türklerinin yoğun olarak yaşadığı Moskova’da Ahıska Edebiyatı Ödülleri programı düzenlenerek, programa basın mensuplarının katılımı sağlandı ve Ahıska meselesi özelinde farkındalık oluşturuldu. Bunun yanında ise 2012 yıllarında Kazakistan’ın değişik bölgelerindeki 50’ye yakın okulda Türkçe öğretmenliği yapan öğretmenlerin TÖMER’de bir aylık eğitim alması sağlandı. Ahıska Türkleri Sivil Toplum Liderleri ve Diaspora Çalıştayı düzenlendi. 2016 yılında ise YTB tarafından ülkemizde eğitim gören Ahıskalı gençlere yönelik, Gençlik ve Spor Bakanlığının ev sahipliğinde bir gençlik festivali düzenlendi.
Ahıska Türklerini yerinde burslandırma projesi
Dünya Ahıska Türkleri Birliği ile yürütülmekte olan ve YTB tarafından hayata geçirilen yerinde burslandırma projesi kapsamında Ahıska meselesinde geri dönüş süreci, ana vatan ile olan bağın güçlendirilmesi ve nitelikli insan kaynağının oluşturulması hedefleniyor. Proje çerçevesinde de son iki yılda 40’tan fazla öğrenci mezun oldu.
Ahıskalılar arasında Ahıska bilincinin yayılması, ata vatan Ahıska’ya olan aidiyetin korunması ve ortak hafızanın muhafazası amacıyla hazırlanan Bizim Ahıska dergisi ise YTB tarafından destekleniyor. Dergi Ahıskalıların yaşadığı; Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Rusya Federasyonu, Amerika Birleşik Devletleri ve Ukrayna gibi ülkelere ücretsiz gönderiliyor.
“1944 Ahıska Sürgünü: Son Tanıklar” kitabı ikinci baskısı çıktı
Ahıska meselesi hakkında akademik çalışmaları teşvik etmek ve sürgün anılarının canlı tutarak gelecek nesillere aktarmak adına geçtiğimiz ay iki çalışma hayata geçirildi. YTB desteğiyle Ahıskalı Gençler Derneği tarafından “Ahıska Üzerine Akademik Okumalar” programı düzenledi. Program kapsamında, ABD ve Rusya başta olmak üzere çeşitli ülkelerdeki öğrenciler, Ahıska özelinde; dil, etnopedagoji, tarih, kültür, din, folklor, sinema, tiyatro, eğitim ve göç konularında çeşitli eğitimler aldı. Bunun yanında ise “Ahıska Sürgününün 75. Yıl Anma Programı” dolayısıyla hazırlanan “1944 Ahıska Sürgünü: Son Tanıklar” kitabı, sürgün kitabının ikinci baskısı okuyucularla buluştu. Türkiye, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Azerbaycan gibi ülkelerde yaşayan Ahıska Sürgününe tanık olmuş Ahıska Türkleri ile mülakatlar gerçekleştirilerek hazırlanan belgesel kitap ile Ahıska Türklerine ait kültürel mirasın korunması hedefleniyor.
14 Kasım 1944 Ahıska Sürgünü
14 Kasım 1944’te, Sovyetler Birliği döneminde Stalin tarafından, bugün Gürcistan sınırları içinde kalan Ahıska bölgesindeki 100 bin Türk ve Müslüman, tren vagonlarına doldurularak acı dolu yolculukla Orta Asya’ya sürülmüştü.
Yaklaşık 20 bin insanın hayatını kaybettiği yolculuk sonunda Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’a yerleştirilen Ahıska Türkleri, 12 yıl boyunca sıkı yönetim rejimi altında tutulmuştu.
Bugün yaklaşık 650 bin Ahıska kökenli Türk vatanından uzakta yaşıyor.
